Piriformis Syndrome: ภาวะกล้ามเนื้อสะโพกกดทับเส้นประสาท
ความหมายของ Piriformis Syndrome
Piriformis Syndrome คือภาวะที่กล้ามเนื้อ Piriformis ซึ่งอยู่บริเวณลึกของกล้ามเนื้อสะโพก เกิดการตึงตัวหรือหดเกร็งมากกว่าปกติ จนส่งผลให้เกิดการกดทับเส้นประสาท Sciatic nerve ซึ่งวิ่งผ่านหรืออยู่ใกล้กล้ามเนื้อนี้ ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการปวดลึกบริเวณสะโพก หรือปวดร้าวจากสะโพกลงสู่ต้นขาและขาด้านหลัง
ปัจจัยที่เกี่ยวข้อง
สาเหตุของภาวะนี้อาจสัมพันธ์กับพฤติกรรมการใช้ร่างกาย หรือปัจจัยทางโครงสร้างร่างกาย ดังต่อไปนี้:
- การนั่งติดต่อกันเป็นเวลานาน เช่น การขับรถ หรือการทำงานหน้าคอมพิวเตอร์
- การออกกำลังกายหรือใช้กล้ามเนื้อสะโพกซ้ำ ๆ โดยเฉพาะในนักวิ่ง หรือผู้ที่เล่นกีฬาประเภทปั่นจักรยาน
- การบาดเจ็บที่เกี่ยวข้องกับกล้ามเนื้อหรือข้อสะโพก
- ความไม่สมดุลของกล้ามเนื้อ หรือโครงสร้างร่างกายที่ผิดปกติ เช่น ความยาวขาทั้งสองข้างไม่เท่ากัน
ลักษณะอาการ
ผู้ที่มีภาวะ Piriformis Syndrome อาจมีอาการดังต่อไปนี้:
- ปวดลึกบริเวณก้นหรือสะโพกข้างใดข้างหนึ่ง
- อาการปวดร้าวลงสู่ต้นขา ขา หรือเท้า
- มีจุดกดเจ็บเฉพาะจุดบริเวณกล้ามเนื้อ Piriformis
- อาการปวดเพิ่มขึ้นเมื่อนั่งนาน ลุกขึ้นจากเก้าอี้
แนวทางการฟื้นฟูด้วยกายภาพบำบัด
การรักษาภาวะนี้สามารถดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยนักกายภาพบำบัด ผ่านวิธีการที่เหมาะสมกับสาเหตุและอาการของผู้ป่วยแต่ละราย ซึ่งประกอบด้วย:
1. การประเมินร่างกายเบื้องต้น
นักกายภาพบำบัดจะทำการซักประวัติ ตรวจการเคลื่อนไหวของข้อ ประเมินความตึงตัวของกล้ามเนื้อ และทดสอบพิเศษเพื่อแยกแยะสาเหตุของอาการ
2. การยืดเหยียดกล้ามเนื้อเฉพาะจุด
โดยเน้นการยืดกล้ามเนื้อ Piriformis และกลุ่มกล้ามเนื้อสะโพก เพื่อคลายความตึง ลดการกดทับของเส้นประสาท
3. การออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้อ
เพื่อสร้างความมั่นคงให้กับกล้ามเนื้อรอบสะโพก กล้ามเนื้อแกนกลางลำตัว และปรับสมดุลของร่างกาย
4. การรักษาด้วยเทคนิคทางมือ (Manual Therapy)
เช่น การนวดคลายจุดกดเจ็บ การกดจุด (Trigger Point Therapy) และการยืดกล้ามเนื้อแบบเฉพาะเจาะจง
5. การใช้เครื่องมือทางกายภาพบำบัด
เช่น เครื่องกระตุ้นไฟฟ้ากระแสต่ำ (TENS), อัลตราซาวด์ทางการแพทย์ (Therapeutic Ultrasound) หรือการประคบเพื่อช่วยลดอาการปวดและอักเสบ
6. การให้คำแนะนำด้านท่าทางและกิจกรรมประจำวัน
รวมถึงการปรับท่านั่ง ท่ายืน และแนวทางการเคลื่อนไหว เพื่อป้องกันการกลับเป็นซ้ำของอาการ
สรุป
Piriformis Syndrome เป็นภาวะที่สามารถส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวันได้อย่างมากหากไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสม การเข้ารับการประเมินและการรักษาโดยนักกายภาพบำบัดสามารถช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นฟูสภาพร่างกายอย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ ทั้งยังลดความเสี่ยงในการเกิดซ้ำในอนาคต
photo credit: https://www.spineinfo.com/conditions/piriformis-syndrome/piriformis-syndrome-definition-causes-symptoms-diagnosis-and-treatment/
